Wat een fantastisch nieuws! Drie jaar hebben de verzorgers van de koningspinguïns van ZOO Antwerpen gewacht op een nieuwe kleine spruit. Eindelijk is het zo ver. Deze week kipte het kuiken, dat de naam Urban kreeg, zich een weg uit het ei. Extra speciaal: het kleintje is dat van vrouwtje Ra, zelf geboren in ZOO Antwerpen in 2016. Ra was tot nu de laatste uitbreiding van de tienkoppige kolonie koningspinguïns in Vriesland. Bezoekers kunnen de komende dagen zéker de kleine aanwinst proberen te spotten onder de beschermende huidplooi van mama of papa. Surprise: eigen DNA-analyse op de eischaal wees nu al uit …it’s a boy!
Maandenlang al wachtten de verzorgers van de koningspinguïns in ZOO Antwerpen nagelbijtend op een goede afloop. Toen werd een ei geraapt in het pinguïnverblijf in Vriesland. Om het ei extra te beschermen, is het weggehaald bij het broedende koppel. “Ze krijgen dan een nepei uit kalk onder zich”, legt verzorgster Heidi uit. “Dat wordt een beetje voorverwarmd om de ouders niet te laten schrikken bij de wissel.” Het echte ei legden de verzorgers in de broedmachine. Daar hielden ze het elke dag nauwlettend in de gaten. Het ei werd bijvoorbeeld een paar keer doorgelicht om de evolutie van het kuiken op te volgen. Ook hielden ze het vochtverlies goed in de gaten.
Kopje eruit gehaald
Doorgaans heeft een ei van koningspinguïns tussen 52 en 62 dagen broedtijd nodig. Deze spruit geraakte helemaal ui het ei op dag 57 en woog op dat moment 256 gram. “Dat is echt een flinke kleine pinguïn. We hebben wel wat moeten helpen. Het kleintje was een paar dagen eerder al beginnen pikken. Op een gegeven moment hebben we zelf wat gepeld en het kopje eruit gehaald. En dan was het wachten tot de dooier verdwijnt in het lichaampje. Die hangt aan het kuiken met een soort van navelstreng en doet dienst als eerste voeding”, gaat Heidi verder. Eens uit het ei bracht het kleintje, dat de dat naam Urban kreeg, een nacht in de broedmachine door. ’s Ochtends is het naar de ouders gebracht. “Het is belangrijk het kuiken onder de ouder te zetten die op dat moment aan het broeden is.” Dat was in dit geval papa Eddy. “Nu lossen de ouders elkaar al mooi af en tonen ze erg veel interesse.” Pinguïns hebben onderaan een huidplooi die volledig kaal is. “We noemen dat de broedplek. Dat is een fel doorbloede plek waar veel bloed door stroomt en het dus lekker warm is. Eigenlijk is het vergelijkbaar met een kleine broedmachine”, lacht Heidi.
Tortelduifjes
De geboorte van Urban is erg speciaal voor ZOO Antwerpen. Ten eerste omdat het drie jaar geleden is dat er een kuiken bij de zes mannetjes en vier vrouwtjes kwam. Ten tweede omdat Ra de mama is. Zij kwam zelf als laatste uit het ei piepen in ZOO Antwerpen en vormt al een hele tijd een hecht koppel met mannetje Eddy (10) die in 2017 uit Edingburgh naar ZOO Antwerpen kwam. “Zo hebben we ook de naam bedacht. Urban betekent ‘stedelijk’, een baby van twee stedelingen”, lacht Heidi. “Koningspinguïns zijn doorgaans monogaam. Maar deze twee zijn echte tortelduifjes, bijna onafscheidelijk en ze lopen altijd samen.”
DNA-analyse
Urban stelt het intussen zeer goed. “We horen het kuiken goed piepen. Het heeft een heel krachtige stem. Bezoekers kunnen de komende dagen zéker proberen de kleine aanwinst te spotten onder mama of papa.” Bovendien zorgt Urban ook voor een primeur. Normaal wordt het geslacht bij pinguïns later bepaald door DNA-analyse van een veertje of van speeksel. “Maar om dat te verzamelen moet je het jong en de ouders storen”, legt conservatiegeneticus Philippe Helsen uit. “Door DNA uit opgedroogde bloedvaatjes van de eischaal te analyseren, is het ons gelukt minder ingrijpend te werken. Het komt dus het dierenwelzijn ten goede. Bovendien komen we sneller tot een accuraat resultaat. Donsveren durven al eens mindere uitslagen opleveren.”
Speciaal licht
In Vriesland hoopt ZOO Antwerpen de komende jaren op nog meer broedsucces bij de koningspinguïns. ZOO Antwerpen innoveert continu om het welzijn van de dieren te optimaliseren. Daarom zijn er recent speciale lampen geïnstalleerd bij de koningspinguïns. De dieren hebben baat bij het brede lichtspectrum van de LEP-lampen (light emitting plasma). De vrij recente lichttechnologie bevat uv-licht. Eerder onderzoek toont aan dat door de aanwezigheid van uv-straling paarsachtige of felroze vlakken op hun snavel verschijnen. Die vlakken geven een indicatie over de conditie van een mannetje en vrouwtje en kunnen ervoor zorgen dat koppeltjes zich optimaal kunnen vormen. Want de mooi oplichtende vlakken verschijnen pas als ze geslachtsrijp zijn. Het menselijk oog heeft niet de mogelijkheid om uv-licht waar te nemen, maar pinguïns – en bij uitbreiding de meeste vogelsoorten – wel. Met het effect willen we koppels beter matchen en het kweeksucces van de bedreigde soort stimuleren. Het filmpje over het – in Europa unieke – experiment is te bekijken via https://www.zooscience.be/nl/verhalen/het-leven-door-een-roze-bril
